Wpis pierwszy

 

Początkowo wydawało mi się, że literatura jest jak fatalne zauroczenie – wciąga w nieprzebrane odmęty, a to przecież musi skończyć się katastrofą... „kto się zdaje na łaskę [fal], w końcu musi utonąć” – zapisał w pamiętniku mój ulubiony poeta, Tomasz Kajetan Węgierski.

Toteż po swawolnych, licealnych lekturach Becketta, które rekompensowały mi zawiłości przedmiotów szczegółowych, wstąpiłem w szeregi adeptów zakonu żebraczego – zostałem studentem polonistyki. Do dziś pamiętam zajęcia z doc. Antonim Czyżem, mgr. Stanisławem Szczęsnym, mgr. Stanisławem Skałą, i dr. Kazimierzem Świegockim. Wyznaczały one wektor pojmowania literatury i samego tekstu: od uniesień estetycznych, przez Heideggera i rozumienie tekstu jako śladu bycia, patrzenie na tekst kultury jako ścieżkę poszukiwań zrozumienia siebie i świata, aż po Braudela i koncepcję długiego trwania kultury... W końcu też rodziło się wewnętrzne przeświadczenie, wzmocnione lekturą Arystotelesa, że praca nad utworem literackim, to nieco więcej niż pożyteczne spędzenie czasu (z całym anturażem patetycznych, a mało konkretnych truizmów wtłaczanym przez nauczycieli i rodziców o „edukacyjnej roli”, „rozwijaniu wyobraźni”, „czerpaniu nauki z przykładów”...).

    W 2001 roku wziąłem udział w studenckiej konferencji pt. Rozumieć świat przez teksty kultury. I chociaż żadne wystąpienie nie odniosło się do tytułu w sposób bezpośredni, zdałem sobie sprawę, że obcowanie z tekstem literackim to nieco więcej niż zwykły proces percepcyjny. Wtedy też dotarła świadomość, iż utwór literacki jest, poza wszystkimi swoimi wartościami artystycznymi (lub użytkowymi), czynnikiem wprzęgającym odbiorcę w pewną grę z dziedzictwem, ze sztuką i z samym sobą. A jeśli istotą humanistyki i nauki w ogóle jest poznawanie oraz dążność do prawdy, to przed każdą lekturą stajemy, jak przed zwierciadłem, w którym odbija się obraz świata. Tego naszego, tego, co tu i teraz niezależnie od epoki, w której powstał. Dante jest tak samo „dzisiejszy”, jak Kochanowski, Sęp-Szarzyński, Miłosz (którego nie lubię), Żuławski, czy Twardoch. Nie poruszam się w świecie skamielin, czy trącących naftaliną staroci, ale nieustannie odtwarzanych i prężących się świadectw życia ich i mojego. To w bycie z tekstem, dla tekstu i w tekście.

     Dlatego właśnie moim utopijnym marzeniem jest zamknięcie się w bezpiecznej, ale tętniącej życiem przestrzeni doświadczania lektury.

    Zamknąć się – już w sensie najdosłowniej egzystencjalnym – na prowincji, to także zamknąć się przed nią samą. By nie chłonąć odgłosów (także jej), by mieć przestrzeń, tak myślę o BYCIOPISIE, zamkniętą dla pożeraczy i pomnażaczy rzeczy zbędnych, które to czynności określają ich konstrukcję egzystencjalną. Widzę to, jestem w tym i uczestniczę... Tu – mam nieustający dzień wolny, sielankową przestrzeń i zatrzymany czas, niekiedy, jak w Pikniku pod wiszącą skałą, złowrogo. Rozdziera się to na dwa równoległe życia, które już nie są w stanie się spotkać. Pierwsze czyta Jarosław Łukomski, drugie – a niech tam, przesadzę – Krystyna Czubówna.

Tyle gwoli wstępu...

Czytał Piotr Borowiec.